AKP tarafından Sinop’ta kurulması planlanan nükleer güç santrali (SNGS) ile ilgili Samsun 2 ve 3. idare mahkemeleri tarafından atanan 15 kişilik bilim insanı; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kabul ettiği ‘Nihai ÇED’e birçok noktada olumsuz görüş bildirip ‘kabul edilemez’ bulunca 15 i birden değiştirilerek yeni bilirkişi heyeti oluşturuldu.
Yeni bilirkişi heyeti SNGS’nin yapılması planlanan Sinop’un İnceburun bölgesinde incelemelerini sürdürürken, SNGS’ye ÇED’in iptali için hukuk desteği veren başta Elektrik Mühendisleri Odası (EMO),Türkiye Barolar Birliği (TBB), Türkiye mimar ve Mühendisler Odaları Birliği (TMMOB), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) ve Sinop Nükleer Karşıtları Platformu (SNKP) olmak üzere çok sayıda kuruluşun avukatları da bilirkişilere sahada eşlik ediyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kabul ettiği ‘Nihai ÇED’in’ iptali istemi ile Samsun 2 ve 3. idare mahkemesine, SNKP’nin yanı sıra aralarında Sinop Belediyesi’nin de bulunduğu 79 kuruluş tarafından açılan davalar mahkeme tarafından reddedilince dava Danıştay’a taşındı.
Samsun 2 ve 3. İdare mahkemesinin kararı ‘bilirkişi raporlarının dikkate alınmadığı’ gerekçesi ile Danıştay tarafından bozulurken Samsun 2 ve 3. İdare mahkemesi kararında direndi. İkinci kez Danıştay’a taşınan dava yine ‘bilirkişi raporlarının dikkate alınmaması’ nedeni ile nükleer karşıtları lehine bozuldu. Samsun 2 ve 3. Bölge İdare Mahkemesi ise bunun üzerine 15 kişilik bilirkişi heyetinin görevini 250 sayfalık raporlarını yok sayarak yeni bir 15 kişilik bilirkişi ataması yaptı.
TARAFLAR İNCEBURUN’DA BULUŞTU
Sinop’ta 79 kişi ve kuruluşun ÇED’in iptali için açtığı davanın Samsun Bölge idare mahkemesince davanın reddine karar verilmesinden sonra Danıştay 6. Dairesince 2 kez verilen bozma kararı sonrası Samsun Bölge İdare Mahkemesi 2 ve 3. Dairelerince 15 kişilik yeni bilirkişi heyeti belirlendi. Yeni Bilirkişi heyeti beraberlerinde 2 ve 3. Daire hakimleri ile birlikte Samsun’dan gelerek sabah saatlerinde Nükleer santralin yapılması planlanan İnceburun’da toplandılar. İnceburun’da belirlenen toplanma alanına başta Sinop Belediye Başkanı Metin Gürbüz olmak üzere nükleer karşıtı çok sayıda oda ve demokratik kitle örgütü de katılırken, davalı taraf olan Enerji Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Türkiye Atom Enerjisi gibi kurumların temsilcileri de hazır bulundular.
Sinop’un İnceburun bölgesine giden yol güzergahında çok sıkı güvenlik önlemleri alındığı görülürken, İnceburun toplanma alanı da Jandarma ve polis ablukasına alındı. Samsun Bölge İdare Mahkemesi naip hakimi tarafından açık alanda toplanan nükleer karşıtlarının avukatları Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca kabul edilen nihayi ÇED’in neden iptal edilmesini gerektiğine ilişkin görüşlerini 4 kişilik hakim ve yeni belirlenen 15 kişilik bilirkişi heyetine aktardılar.
Burada konuşan Sinop Belediye Başkanı Metin Gürbüz 10.5 kilometre karelik alanın tamamının doğal sit, tabiat parkı gibi korunması gereken alan olduğunu söyleyerek ‘’ kaldı ki ortada bir şirket bulunmamaktadır. ÇED dosyasını hazırlayan ve sürecin bir parçası olan Japon Mitsubishi Heavy Industries şirketi Sinop’ta Nükleer Santrak kurmaktan vazgeçmiş ve bunu Türkiye Cumhuriyeti Devletine bildirmiştir.Yani Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından kabul edilen ÇED artık yok hükmündedir. Tüm bilimsel veriler Türkiye’nin böyle bir santralin üreteceği enerjiye ihtiyacı olmadığını göstermektedir. Bu alanda sonu olmayacak bir macera için 1 milyon 200 bin ağacı katlettiler. Bizler Sinop halkı olarak Sinop’un doğasının, denizdeki balığının yok olmasına seyirci kalmayacağımızı yıllardır söylüyoruz. Yeni bilirkişi heyetinin bilimin ışığında vicdanlarını da terk etmeden bir rapor ortaya koyacaklarına emin olmak istiyoruz.’’dedi.
Toplanma alanında bulunan davalı taraf olan Bakanlıkların temsilcileri ve avukatları, dosyadaki savunmalarının geçerli olduğunu belirterek ayrıntılı bir savunma yapmazken, tarafların dinlenmesinin ardından 15 kişilik bilirkişi heyeti kendi inceleme ve gözlemlerini yapmak üzere sahada incelemelere başladılar. Bilirkişi heyetinin raporlarını önümüzdeki 3 ay içinde hazırlayıp Samsun Bölge İdare Mahkemesine vermeleri bekleniyor.
ŞİRKET YOK ÇED VAR! SÜREÇTE NELER OLDU?
2017 yılında Türk ve Japon heyetlerinin görüşmesi sonucu Japon Mitsubishi Heavy Industries şirketi Sinop NGS’nin yapımını üstlendi. Çevre Şehircilik ve iklim değişikliği Bakanlığı ÇED yönetmeliğine göre hazırlanması gereken ÇED dosyası şirket tarafından hazırlanarak 6 şubat 2018 de halkın katılım toplantısı düzenlendi. Sinop Üniversitesi Uygulama otelinde yapılan ÇED toplantısına ‘otel dolu’ denilerek halk alınmadı. ‘Halksız’ ÇED toplantısının 3 ay sonrasında Mayıs 2018’de Sinop NGS yi üstlenen Japon Mitsubishi Heavy Industries, Sinop NGS’den çekildiğini duyurdu. Bu gelişme üzerine Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı gözetiminde yapılan ÇED’in hükümsüz kaldığı düşünülürken, 11 Eylül 2020 tarihinde Bakanlık, Sinop NGS Nihai ÇED’inin kabul edildiğini duyurdu. Gelişme üzerine 112 kişi ve kuruluş tarafından Samsun 3. Bölge İdare Mahkemesine ‘ÇED’in iptali istemi ile dava açıldı. Dava nedeni ile mahkeme 15 kişilik bilirkişi ataması yaptı. Bilirkişi heyetince hazırlanan rapor 7 kasım 2021 de mahkemeye teslim edildi.
Bilirkişi heyetinin 250 sayfalık raporunda24 ana başlıktan 18 ine ve 102 alt başlıktan da 90’ına muhalif görüş bildirdiği, özellikle Japon Mitsubishi Heavy Industries şirketi’nin çekilmesi nedeniyle de ‘ÇED’in kabul edilemez’ olduğu mahkemeye bildirildi. Samsun 3. Bölge İdare Mahkemesi ise Bilirkişi raporlarını dikkate almayarak 28 mart 2022 tarihinde aldığı kararla açılan davayı ret etti. Samsun 3. Bölge İdare Mahkemesi’nin kararının Danıştay’a taşınması üzerine, Danıştay 6. dairesi, 8 aralık 2022 de kararı bozarak mahkemeye geri gönderdi ancak Samsun 3. Bölge İdare Mahkemesi kararında direnince dava bir kez daha Danıştay’a taşındı. Danıştay ikinci kez davayı bozarak Samsun Bölge İdare Mahkemesine iade etti. Danıştay’ın ikinci kez bozma yazısında ‘’ karar veren mahkeme bilirkişilerin görüşlerinden yararlanmalıdırlar. Mahkeme bilirkişileri yetersiz görüyorsa yeni bilirkişi oluşturmalıdırlar‘’ şeklindeki görüşü dikkat çekti.
Kaynak Cumhuriyet
